Twee programma’s in het Groene Woestijn programma richten zich op aanplant van bomen: boszones en boerenbomen.
Boszones
Sinds 2012 legt de bevolking, met steun van ADI, boszones aan. Meestal op het duin, omdat daar verlies van vegetatie de ernstigste gevolgen heeft.
Boszones worden gevormd door een omheining (om veevraat tegen te gaan), waarbinnen bomen worden geplant, deels in Waterboxen, deels in de volle grond. Aan de binnenzijde van de omheining plant men bomen en struiken (Euphorbia), die op termijn een dichte haag vormen, waarna de omheining kan worden afgebroken en hergebruikt. Per hectare worden zo’n 1200 boompjes geplant. Het overlevingpercentage is vrij hoog; wat niet aanslaat wordt het jaar daarop vervangen door nieuwe aanplant.
De bomen zelf zijn niet alleen belangrijk als windbrekers, maar zorgen ook voor schaduw, zijn essentieel voor grondverbetering en bieden aan allerlei dieren voedsel en een plek om te verblijven, waardoor de biodiversiteit weer toe zal nemen.
Het blad van de bomen en de onderbegroeiing van gras kan op den duur en bij opschaling dienen als hoogwaardig voedsel voor het kleinvee en biedt op lange termijn een alternatief voor het los laten lopen van vee (die nu alles kaal grazen). Op deze wijze kan er weer natuurlijke aanwas van bomen en struiken ontstaan.
In de boszones kan ook natuurlijke verjonging van bomen en struiken weer plaats vinden: de kiemplanten worden niet opgegeten door vee (al nemen muizen en termieten er wel hapjes van).
De ervaring leert dat het omheinen op zichzelf al gunstig effect heeft: er gaan onmiddellijk gras en kleine struiken groeien, die het zand binden en dus meehelpen met voorkomen van erosie.
De Groasis waterboxx (een Nederlandse uitvinding, zie www.groasis.com) geeft de bomen een kickstart: de kiemplanten worden omgeven door een emmer (schaduw), die gedoseerd water in het wortelstelsel brengt. Bijna 90% van de boompjes, die op deze wijze geholpen worden, overleeft. De waterboxen worden na twee jaar opgenomen en kunnen dan weer worden hergebruikt.
De locaties worden in overleg met de bevolking bepaald; de boszones worden door hen aangelegd en onderhouden. Een onverwacht verschijnsel was dat boeren naast boszones akkers aanleggen: luwte, afwezigheid van vee en een verbeterde vochthuishouding.
Twee kwekerijen bereiden de boompjes voor; het zijn zaailingen, vooral van lokale boomsoorten, die bewezen hebben het barre klimaat en de droogte op het duin aan te kunnen. De kwekerij in Koundou wordt gerund door de lokale vrouwengroep, die in Banani is een onderneming.
In totaal zijn er nu 21 boszones aangelegd, met een totale oppervlakte van 38 hectaren.
Boerenbomen
In dit project worden 50 waterboxen gedurende een jaar uitgeleend aan 50 boerengezinnen, plus zaailingen van bomen. Zij planten die op hun akkers, en verbeteren daarmee het microklimaat en de bodemvochthuishouding, en krijgen opbrengst in de vorm van bladeren, vruchten en hout. De bomen worden in de beginfase beschermd tegen veevraat, de beschermers worden lokaal gemaakt.
Gepaard hieraan is een programma waarin geleerd wordt hoe de bomen duurzaam te snoeien, hoe compost te maken en optimaal gebruik te maken van de bomen.
