Introductie Nando

De Falaise, ofwel rotswand, van Bandiagara (Dogon land) werd in 1989 op de lijst van Wereld Erfgoed opgenomen. Zij werd als cultureel en natuurlijk erfgoed geclassificeerd op basis van de criteria V en VII, en vormt één van de meest omvangrijke, gemengd samengestelde erfgoed gebieden op de Wereld Erfgoed lijst van UNESCO. Het erfgoed strekt zich uit over een oppervlakte van 4.000 km2, en vormt aldus een gebied waar ongeveer 500.000 mensen wonen, verspreid over 289 dorpen. Nando is één van die dorpen. Daarbij beschikt Nando over een bijzondere status, omdat er een Moskee staat die zich in het centrum van het dorp bevindt.

Het Dogon land ligt ten zuiden van de rivier de Niger, niet ver verwijderd van Mopti en van Djenné. De regio is opgedeeld in drie zones: het plateau, de rotswand en de laagvlakte. Het plateau torent als een immens fort tot een hoogte van om en nabij de 300 meter uit boven de omringende vlaktes. Het wordt begrensd door de Falaise van Bandiagara, een rotswand die meer dan 200 kilometer lang is, van het zuidwesten naar het noordoosten georiënteerd. Opeenvolgende golven van immigratie zorgden voor de bevolking van het gebied. In de afgelopen eeuwen moesten mensen van heel verschillende afkomst hetzelfde gebied delen, niet zelden gepaard gaande met schade en met conflicten. Vandaag de dag wordt de oorspronkelijkheid van het Dogon land gekenmerkt door de ethnische, culturele en linguïstische diversiteit in het gebied. Er bestaat niet zoiets als een homogene Dogon samenleving. Net zoals vele andere maatschappijen die op landbouw gefundeerd zijn, kennen de Dogon geen gecentraliseerde machtsstructuur. Politieke en religieuze autoriteit berust bij de dorpsoudsten. Iedere regio in Dogon land kent eigen tradities, overeenkomend met de verscheidenheid van het geheel. Er bestaat een overvloed aan variaties in geloof, mythes en geschiedenis.

In de Pinari, de regio gelegen op het plateau bij Mopti, bevinden zich meerdere unieke dorpen zoals Pah, Niongono, Nombori en Nando die op de Unesco lijst met stip genoemd worden vanwege hun uitzonderlijke kwaliteiten. Het dorp Nando is heel bekend vanwege zijn 600 jaar oude moskee. Daar heeft een heel andere vertaalslag van de welbekende West Afrikaanse traditionele moskee architectuur plaatsgevonden, die bijvoorbeeld zichtbaar is bij de meer algemeen bekende Grote Moskee van Djenné. Hoewel er in de afgelopen 15 jaar veel veldwerk verricht is in het dorp Pah, heeft dit niet kunnen verhinderen dat er een heuse exodus uit het dorp heeft plaatsgevonden en dat het monumentale geheel bijna volledig ingestort is. Een identiek vooruitzicht bedreigt het dorp Nando. Ter verijdeling hiervan is de Stichting Dogon Onderwijs partner van het dorp geworden. Vanaf 2007 heeft de Stichting gewerkt aan de verbetering van de watervoorziening door het slaan van putten en de installatie van een pomp in samenwerking met het dorp. Ook werden scholen gebouwd in de nabijgelegen dorpen Pah en Balaguina.

Stapje voor stapje, en samen met de lokale gemeenschap, zijn we in 2009 begonnen met de restauratie van een paar gebouwen, de poort en de moskee. De bij deze werkzaamheden en bij dit proces opgedane ervaring ligt ten grondslag aan voorliggend project voorstel.

Het in dit document voorgestelde project, is uitgewerkt door de Stichting Dogon Onderwijs in samenwerking met LEVS architects Amsterdam, het NAi (Nederlands Architectuurinstituut) en de Mission Culturelle de Bandiagara, de gedecentraliseerde overheidsinstelling in Mali die belast is met de bescherming en het behoud van de UNESCO erfgoed locatie. Het project zal in de toekomst ondersteund worden door de diverse partnerorganisaties die verder in dit document genoemd zijn. Het ter hand nemen van dit project is mede bedoeld als een reactie op de verontrusting zoals die door de leiders en de bewoners van het dorp Nando tot uiting is gebracht. Zij zijn er erg op gebrand om hun leven in het dorp te kunnen voortzetten en om de unieke moskee van Nando in stand te kunnen houden, mede gelet op hun kennis omtrent de snelle ondergang van het nabijgelegen dorp Pah.