Geschiedenis en cultuur Pays Dogon

In de 15e eeuw zocht het Dogon volk een goed verdedigbare woonplaats waar zij veilig waren voor slavenhandelaren en de opmars van de islam. Ze vestigden zich op en rond de Bandiagara Klif. Oorspronkelijk woonden hier Tellem, maar toen de Dogon arriveerden was er van dit volk niemand meer over. Hun mysterieuze bouwwerken in de steile kliffen met veel artefacten werden voor de Dogon een plaats voor verering. De Dogon-beschaving kenmerkt zich door een harmonieuze vorm van samenleven en vele rituelen, kleurrijke, gemaskerde dansen en ceremonies en unieke leembouw architectuur. In 1989 riep Unesco Pays Dogon uit tot werelderfgoed. De Dogon vormen de grootste groep in Pays Dogon, in aantal gevolgd door de Peul.

De Dogon

De Dogon-samenleving had van origine vier sociale groepen: landbouwers, smeden, leerlooiers en wevers. Elke groep had eigen regels en tradities, inclusief huwelijken in deze groep. Polygamie was gangbaar, met grote families tot gevolg. Ook nu zijn gezinnen met zes kinderen gangbaar. Het dorp is de belangrijkste sociale eenheid van de Dogon. Elk dorp heeft een ginna, een groot familiehuis en een toguna, een open vergaderruimte. Vroeger hadden mannen en vrouwen aparte hutten, graanschuren en taken; mannen deden zwaar landbouwwerk en bouwden huizen, vrouwen haalden water, kookten, bewerkten land en maakten potten. Anno nu verschuiven taken en veranderen gezinsstructuren; onderwijs en externe contacten brengen nieuwe bewegingen van mensen tot stand.
De oorspronkelijke religie van de Dogon draait om het geloof dat zielen niet alleen in mensen en dieren, maar ook in planten en natuurlijke fenomenen huizen. Amma is de oppergod in de hemel, waar de Hogon, de spirituele leider, contact mee zoekt. Geesten zoals Lebe en fetisjen, heilige voorwerpen, worden vereerd. De Hogon,die gekozen wordt uit prominente families, leeft alleen om wijsheid van Amma via Lebe te ontvangen. Meer en meer zijn de Dogon islamitisch en een kleiner gedeelte christelijk. Sommige animistische elementen blijven onderdeel van het dagelijks leven.
De Dogon behouden eeuwenoude tradities, zoals het zeldzame Sigi-feest dat eens in de zestig jaar plaatsvindt, geleid door een geheim gezelschap van mannen. Maskerdansen, bekend als de damas, zijn essentieel bij begrafenisceremonies en worden nu – vanwege de hoge kosten – jaarlijks uitgevoerd. Elk dorp heeft zijn eigen unieke maskers.

De Peul

De Peul (ook Fulbe genoemd) zijn een etnische groep in de Sahel, verspreid over een aantal landen in West- Afrika, van Mauritanië tot Kameroen, en de Centraal-Afrikaanse Republiek in het zuiden, en oostelijk tot Soedan. De Peul waren oorspronkelijk een omvangrijk nomadenvolk van herders, die hun kudden van koeien, geiten en schapen over de uitgebreide droge vlakten van hun streek dreven, waarbij ze zich min of meer afzijdig hielden van de lokale boerenbevolking. Tijdens de 16e eeuw breidden de Peul zich uit over de graslanden in de Sahel, inclusief Pays Dogon. Vandaag de dag zijn de meeste Peul herders en veehouders, die vanuit de dorpen met hun kuddes op zoek gaan naar plekken waar het vee kan grazen. Door de bevolkingsgroei en de effecten van klimaatverandering is de druk op land toegenomen, waardoor Peul en Dogon elkaar vaker tegenkomen. In Pays Dogon onderscheidt een Peul dorp zich door de ronde vorm van de lemen huizen met een puntig rieten dak. Ze zijn voornamelijk islamitisch en spreken een eigen taal.